Türkiye’de mikrokredi uygulaması; 2003 yılında ilk defa Diyarbakır’da 18 Temmuz 2003
tarihinde, her biri 500 lira olan çeklerle, 6 yoksul kadına toplam 3.000 lira mikrokredi verilerek
başlatılmıştır. Türkiye’de hiç kimse ilk sermaye olarak dağıtılan 500 lira ile gelir getirici bir iş
yapılabileceğine inanmamıştı. Ancak, 2003 yılından beri, Türkiye İsrafı Önleme Vakfı
bünyesinde mikrokredi faaliyetlerini sürdüren Türkiye Grameen Mikrofinans Programı
(TGMP), 1 milyar 500 milyon lirayı aşan mikrokredi desteğiyle, 210 bin dar gelirli kadını
ekonomik hayata dâhil etmiştir.
Mikrokredi Nedir?
Dar gelirli kadınların kendi kendilerine gelir getirici faaliyetlerde bulunmalarına imkân sağlayan
küçük bir sermayedir.
Türkiye İsrafı Önleme Vakfı Kurucusu Prof. Dr. Aziz Akgül; “Türkiye Grameen Mikrofinans
Programı’nın 20 yıldır faaliyetlerini başarıyla sürdürdüğünü duyurmaktan büyük mutluluk
duyuyorum. TGMP, mikrokredi dağıtım faaliyetleriyle yoksulluğun olmadığı Hepitalist bir
Türkiye için kurulduğu günden beri dar gelirli kadın girişimcileri desteklemek için çalışmaktadır.”
Türkiye Grameen Mikrofinans Programı; 20 yılı aşkın süredir “Yoksulluğun Olmadığı
Hepitalist bir Türkiye” amacıyla, dar gelirli kadınlara yönelik küçük bir sermaye olan
mikrokredi faaliyetini 69 ilde 100 şubede sürdürmektedir.
Akgül: “Toplumdaki rolümüzün gereğini yaparak, hangi siyasi düşüncede, yaşta, cinsiyette, dini
anlayışta, etnik yapıda olursak olalım, “farklılığın birlikteliğini” esas alan “Yoksulluğun
Olmadığı Hepitalist Türkiye” hedefine ulaşabiliriz.”
Ülkemizde yoksulluğun azaltılmasında uygulanan ana strateji hibe şeklindeki yardımlardır. Hibe
şeklindeki yardımlar; çalışamayacak durumda bulunan yaşlı, engelli ve hastalara evlerine kadar
gidilerek ihtiyaç duydukları nakdi ve ayni şekilde yapılmalıdır.Ancak, çalışabilecek durumda
olan yoksullara hibe yardımları yerine, onların yoksulluk sınırının üzerine çıkarılmasına katkıda
bulunacak şekilde, küçük birer sermaye olan mikrokredi verilerek, kendi kendilerine gelir
getirici faaliyetlerde bulunmaları sağlanmalıdır. Hibe yardımlarla asla yoksulluk önlenemez.
Her yoksula hibe yardımı yapılması da ayrıca çok ciddi bir kaynak israfıdır.
Yoksulluk, yalnızca ekonomik bir olgu değildir; aynı zamanda sosyal, kültürel ve psikolojik bir
olgudur. Yoksulluğun azaltılması, yalnızca hanelerin veya bireylerin gelir ve varlıklarının
artırılması olarak değil, aynı zamanda bireylerin yoksulluktan kurtulmalarını sağlamak veya
güçlendirmek olarak da görülebilir. Yoksulluğun azaltılması tanımı sosyal boyutları içerdiğinde,
2
mikrofinans kurumlarının ve yoksulluğun azaltılmasına yönelik programları etkili sonuçlar
doğurabilmektedir.
Akgül: “Türkiye’de finansal zorluk içinde olanların oranı nüfusun yaklaşık %27’si kadardır. İnsan
mutluluğunu esas alacak şekilde, dar gelirli kadınların kendi kendilerine gelir getirici
faaliyetlerde bulunmalarını ve ihtiyaç duydukların finansal kaynaklara erişimini kolaylaştırmak
için büyük gayret göstermekteyiz.
Mikrokredinin dünyadaki öncüsü Nobel Barış Ödüllü Prof. Dr. Muhammed Yunus’un benzer
koşullarda defalarca uygulayıp başarılı sonuçlar aldığı örnekler göz önünde
bulundurulduğunda, mikrokredi desteği, ulusça çok zor günlerden geçtiğimiz şu dönemde
hayati önem taşımaktadır.”
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2022 yılı İstatistiklerle Kadın raporu verilerine göre, 2021
yılında kadın istihdam oranı %28, erkek istihdamı oranı ise %62,8 olarak gerçekleşmiş olup,
kadınların istihdam oranının erkeklerin yarısından daha az olduğu görülmüştür.
Akgül: “Türkiye genelinde mikrokredi vasıtasıyla ulaşılması gereken hane sayısı yaklaşık 7
milyondur. 2030 yılına kadar dar gelirli mikrogirişimci kadınlara 10 milyar lira finansman
desteği sağlamayı hedefliyoruz.”
TGMP’nin sağladığı mikrokredi desteğiyle oluşturduğu sosyal etki ve yatırımın sosyal getirisi
ölçülmüştür. Social Value UK tarafından onaylanan raporda, mikrogirişimcilerin yanı sıra, TGMP
ve TGMP’ye fon sağlayan kurumların da yapmış oldukları yatırımlar analiz edilmiştir.
Akgül: “Analizin sonucunda, TGMP olarak yaklaşık 20 yıldır sürdürmekte olduğumuz mikrokredi
faaliyetlerinde mikrogirişimcilere sağlanan 1 TL’nin 4 TL değerinde sosyal etkiye sahip olduğu
verisine ulaşılmıştır. Bu durumda TGMP’nin 2022 yılında sağladığı 220 milyon lira mikrokredi
desteğiyle 880 milyon liralık bir sosyal değer oluşturduğunu söyleyebiliriz.”
TGMP, Birleşmiş Milletler 17 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi’nin (SKH) bir numaralı hedefi olan,
2030 yılına kadar yoksulluğu ortadan kaldırmak amacıyla hareket ederek insanlığa hizmet
vermeyi sürdürmektedir. Türkiye genelinde yaklaşık 7 milyon kadının, yoksulluk sınırının
üzerine çıkarılmasına yönelik mikrokredi faaliyetlerinin sürdürülebilmesi için daha fazla
finansman kaynağına ihtiyaç vardır.
TGMP’nin uzun vadeli hedefi, mikrokredi faaliyetleriyle Türkiye’deki tüm dar gelirli kadınların
yoksulluk sınırının üzerine çıkararak, ekonomik hayata katılımlarını sağlamaktır.
