17 Ağustos 1999 günü Saat: 03.02 sıralarında, Marmara bölgemizde Gölcük merkezli 45 saniye süren bir sarsıntı meydana geldi. Aletsel büyüklüğü 7.4 şiddeti 9’ un üzerinde hissedilen bu sarsıntı neticesinde 133 bin bina yıkılmış ve resmi rakamlara göre 17.480 insan hayatını kaybetmişti. 2003’ de Bingöl’de, 2004 de Doğubayazıt’ da, 2010 da Elazığ’da, 2011 de Van’da ve tekrar Elazığ’da kaç kişinin öldüğünü hatırlayan var mı!? Ya 6 şubat 2023…
Bu olayların acıları tazeyken, yazılı ve görsel medyadan ayrıca sosyal medyadan her türlü faaliyeti canlı izlerken insan olarak üzülüyor, tepki gösteriyoruz. Televizyonu kapattığımız anda hepsi sona eriyor. Sanki o acılar kendi merkezlerinde yaşanmıyormuş gibi özelimize dönüyor ve her şeyi unutuyoruz.
Bu duruma medyatik kültür diyoruz. Büyük olsun küçük olsun bu türlü afetler daha öncekiler gibi unutulacak. Yenileri olacak. Kayıplar yaşanacak, acılar çekilecek yine unutulacak! Bir televizyon dizisi kadar ömrü olmayacak bu olayların…
Unutmalı mı, unutulmalı mı? Belki de evet. Acıları sırtımızdaki çuvala koyup hayatımız boyunca taşıyamayız. Ağır gelir, yorar ve bitirir. Ama sorun bu değil. İnsan sosyal bir varlık olarak kendisine, çevresine ve içinde bulunduğu doğaya yabancılaşmamalıdır. Bugün bu durumun zirvesindeyiz.
Nedir yabancılaşmak? Çevreye, diğer insan ve olaylara kayıtsız kalmaktır. Bencilleşmek, ötekileşmek ve duyarsızlaşmaktır. Faydası olmayan, çıkarı olmayan hiçbir şeyle bağlantı kurmamaktır. Kendi dünyasından başka dünya tanımamaktır. Başka acıları, duygu ve düşünceleri hissetmemektir!
Yaşadığımız olaylardan, her türlü afetten ders çıkartmayışımızın temelini de bu anlayış oluşturuyor. Kapitalizm dünyayı madde haline getirdi ve her şeyi maddi temeller üzerine inşa etti. Eşyayı öncülleyen, hatta ona tapan bu dünya görüşü, maddeci anlayışın ürünü haline dönen insanı kendisi yapan değerlere yabancılaştırdı.
Kendisine yabancılaşan bu insan tipi, sahip olduğu maddi değerlerle kişileşmiş, bireyselleşmiş ve başkalaşmıştır. Ne kadar tüketme gücüne sahipsen o kadar önemlisini yaşayan bu tür, doğayı neden önemsesin ki? Yaşadığı ortamda kendisinden başka hiçbir şeyi düşünmeyen bu insan tipinin geçmişi unutmamak, olanlara seyirci kalmamak, haksızlık ve hukuksuzluklara tepki göstermek gibi bir lüksü olabilir mi?
Merkezi İdare (Devlet), Yerel İdareler (Belediyeler, sivil toplum kuruluşları vb.), Üniversiteler, Okullar (Eğitim Öğretim Merkezleri) ve nihayetinde hepsini oluşturan, filmin baş aktörü VATANDAŞ! Neredesiniz, aynaya bakıyor musunuz? Filozof Sokrates’ in dediği üzere “sorgulanmamış hayat yaşanmaya değmez” sözünü hiç düşünüyor musunuz?! Kendinizi, yaşamınızı, yaptığınız ve sizden sonra neslininiz devam edeceği yaşam alanlarınızı GÜVENLİK açısından hiç değerlendirdiniz mi? Yoksa yine sahnedeki rolünüzü oynayıp geçip gidecek misiniz?!
“Bu son olsun” diye sürekli dua ediyorsunuz. Ama son olmayacağını bile bile bu yalana kendinizi de inandırarak arkanıza bakıp ileriyi görmüyorsunuz. Korkmuyorsunuz (!) “Allah beterinden korusun, Allah bir daha böyle afet vermesin diyorsunuz.” Yani her şeyi Allah’ a havale ediyorsunuz. İnandığınız yaratıcının birçok ayetinde “akletmez misiniz!” uyarısını, Sünnetullah kanunlarını göz ardı ediyorsunuz.
Velhasıl dostlar; Türkiye afetlere dirençsiz ve hazırlıksız yaşamını sürdüren bize ev sahipliği yapan, fay kırıkları üzerinde santim santim batıya kayan ve ekolojisini devam ettiren bir coğrafyadır. Depremleri faylar üretir. “Fay” kırık demektir. Deprem değil her türlü afet diye tanımladığımız olayın ana sebebi kendisi değil bizim yaşam biçimimizdir. Olayları algılama, değerlendirme ve analiz etmemizdeki bakış açımızdır.
17 AĞUSTOS 1999′ da ne olduysa 6 ŞUBAT’ ta da olan aynıydı.
Bu çerçevede son sözüm ve sorum şu olacaktır. Bizim fayları yerin altında değil, üzerinde gezinen insanın kendisinde, gönlünde ve yaşamında aramamız gerekmiyor mu?
Afetsiz günler dileğiyle…
*
HÜSEYİN KANZA
