Bir tarihtir. Benimsediğimiz ve kullandığımız takvim sisteminde, her yıl tekrarlanan, bir yıllık dönem içerisinde süreklilik arz eden bir dönem ve zamana verdiğimiz isimdir. Lakin yanına yılını da yazdığınızda özelleşir. Artık hiçbir zamana ve akıp giden süreklilik içerisindeki hiçbir döneme rastlamayan, kendisinden başka hiçbir anı ifade etmeyen özel bir şey çıkar ortaya. Bu tarihi yaşayanlar açısından 19 Mayıs 1919 yaşanılan her anın özel, geri dönülemez, başkası olamayacak bir döngüsünün adı olur. Tıpkı şuan bizim yaşadığımız zaman dönemi gibi…
Türkiye diye adlandırdığımız ve üzerinde yaşadığımız Anadolu toprakları uygarlıkların beşiğidir. Birçok dinin ve kültürün yeşerdiği, insanlık tarihindeki ilklerin, mitlerin, kavga ve barışların harmanlandığı, toplumların resmigeçit yaptığı, felsefenin doğduğu, devletlerin ölüp tekrar dirildiği çok müstesna bir coğrafyadır Anadolu.
Diyarbakır Karacadağ bölgesinde, günümüzden yaklaşık on bin yıl önce bulunan buğday ve arpa ile atalarımızın avcı-toplayıcı yaşamdan yerleşik yaşama geçişinin başlangıç yeridir Anadolu. Yazıyı kullanan ilk uygarlık Sümerlerin vatanıdır Anadolu. İlk hukuk devleti, ilk yazılı hukuk kuralları ve tekerleğin icadının yeridir Anadolu. Tarihteki ilk yazılı anlaşma olan “Kadeş” anlaşmasını yapan Hititler’in yurdudur Anadolu. Frigler’in Tanrısı Kibele’ nin toprakları, Midas’ın mezarıdır Anadolu. Parayı ilk bulan ve kullanan, antik çağın bilinen en zengin insanı, Lidya kralı Karun’un memleketidir Anadolu. Hurriler, Urartular, İyonlar, Akadlar, Asurlular, Persler, Bizanslılar, Romalılar ve İskender İmparatorluğu’ nun da topraklarıdır Anadolu.
Velhasıl dostlar bugün üzerinde yaşadığımız arz kabuğunun bu bölgesi, milyonlarca canlı çeşidi içinde insanoğlunun yaşamına da tanıklık etmiş bir zemindir. Anadolu’nun çok yakın tarihiyle ilgili bu bilgileri neden buraya taşıdığımı merak etmiş olabilirsiniz. Ben daha da yakına gelerek biraz daha sabrınıza sığınmak istiyorum.
Selçuklu Devletinin yıkılmasından sonra, Selçukluya bağlı bir uç beyliği olan Osmanlı Beyliği 1299 yılında kurularak devlet olmuştur. Anadolu topraklarından başlayan ve tarih sahnesinden çekildiği 1923 yılına kadar süren 624 yıllık sürede, üç kıtaya yayılmış, 5.200.000 km2 toprak büyüklüğüne ulaşmış, 36 padişah tarafından idare edilmiş cihan imparatorluğu unvanını hak etmiş bir Türk devletidir. Ne kadar övünsek, ne kadar kıvanç duysak azdır. Ne mutlu bize ki böyle büyük bir imparatorluğun mirasçısıyız.
Yukarıda bahsettiğim Osmanlı dâhil Anadolu uygarlıkları bu toprakların geçmişidir. Bizim, atalarımızın veya başka ırk, dil ve dinlerin geçmişidir. Uygarlıklar yani devletler de insan gibidir. Doğar, yaşar ve ölür. Bu sürecin uzun ya da kısa olması içinde bulunulan şartlara bağlıdır. Devlet nedir, nasıl olmalıdır, neden olmalıdır gibi konulara girmeye bu zeminde gerek yok diye düşünüyorum. Ancak geçmişi bilmeyen sürekli çocuk olarak kalır ve hayatı anlayamaz. Hayatı anlayıp geleceği kurtarmak geçmişe bakıp ders çıkartmakla mümkündür.
Osmanlı imparatorluğu bir monarşi rejimiydi. Soya dayalı bu yönetim anlayışı kendi süreci içerisinde birtakım sıkıntılar yaşasa da varlığını çevresel şartların müsaade ettiği oran ve ölçüde sürdürmüştür. Ancak tarihe karışmış her devlet gibi Osmanlı devleti de kendi zamanını doldurdu ve çağın gerisinde kalması sebebiyle varlığını sürdüremedi. Değişmeye çalıştı, bir takım yeniliklerle zamanı yakalamaya çalıştı ancak bunda başarılı olamadı. Bunun birçok nedeni vardır tabi ki. Ancak zamanın akışına uyum sağlayamayan toplumlar ve toplumların oluşturduğu organizasyonlar sürekli yenilmiştir. Zaferin bin tane babası varken yenilgi de her zaman öksüz kalmıştır. Ama geçmişimizle barışabilmek için bu öksüzlüğü de kabul etmek gerekiyor diye düşünüyorum.
Sevgili dostlar… Sürekli tarihi olaylardan bahsettik. Zamandan, gelmişten, geçmişten bahsettik. İlklerden, başlangıç ve bitişlerden bahsettik. 19 Mayıs 1919 bir devrin bitişinin ve yeni bir devrin başlangıcının tarihidir. Dönümü olmaz. Özeldir. Anarsın, hatırlayıp o andaki değerleri ve kişileri yargılarsın. İyi dersin, kötü dersin. Kendi pencerenden çiçek ya da taş atarsın. Ama geçmişi değiştiremezsin. Ders alır, kendi geleceğine uygularsın. O zaman gelişir, ilerler, tarihi olumsuzluğu tekerrür ettirmezsin.
Osmanlı devletinin 36 padişahının babası, atası da aynı soydandı. Hepsi hükümdardı. Ama Türkiye Cumhuriyeti kurucusu ve ilk Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk’ ün babası Ali Rıza Efendi önce gümrük memurluğu sonra da tüccarlık yapmıştır. İkinci Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün babası memur, Celal Bayar’ın babası müftü, Cevdet Sunay’ın babası imamdı. Fahri Korutürk’ün babası hakim, Ahmet Necdet Sezer’in babası öğretmendi. Süleyman Demirel’in babası çiftçi, Turgut Özal’ın babası memurdu. Abdullah Gül’ün babası tornacı ve Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ ın babası kaptandı.
19 Mayıs nedir derseniz, 19 Mayıs, budur derim.
İnsan olan birisine kul olmaktan çıkıp birey olmaktır derim.
Eşitlik derim, Demokrasi derim, hukuk derim, özgürlük derim, evrensel değerler derim.
19 Mayıs sadece bir tarih değildir, bir dönüşümdür derim.
19 Mayıs bağımsızlığı elinden alınmak istenen bir ulusun uyandığı ve zincirlerini kırıp, emperyalizme, sömürgecilere “Egemenlik Kayıtsız Şartsız Benimdir” dediği zamanın ilk günüdür derim.
19 Mayıs şu mübarek günlerde yatıp kalkıp dua etmemiz gereken, sahip olduğumuz hür iradedir, Cumhuriyettir, cumhuriyet değerleridir derim.
Ve yine sorarsanız bana, beni yormayın artık, Türklüktür, Türk Milletidir, 19 Mayıs ANADOLU’ dur derim… Ve susarım. Ulu önder ATATÜRK rehberliğinde yürürüm. “Yurtta Sulh Cihanda Sulh” ve “Ne Mutlu Türküm”diye diye…
Afetsiz günler dileğiyle…
*
HÜSEYİN KANZA
